Zasady rozliczania VAT opakowań zwrotnych objętych systemem kaucyjnym

Zasady rozliczania dla VAT opakowań ulegną zmianie w związku z wejściem w życie ustawy z 15 czerwca 2023 r. wprowadzającej w Polsce tzw. system kaucyjny, w którym przy sprzedaży produktów w opakowaniach na napoje jednorazowego albo wielokrotnego użytku pobierana będzie kaucja. Będzie ona zwracana w momencie zwrotu opakowania lub odpadu opakowaniowego powstałego z opakowania objętego systemem kaucyjnym. Ustawa wprowadzająca system kaucyjny wchodzi w życie 13 października 2023 r.

Nowe definicje w ustawie o VAT

Pierwszą zmianą wprowadzoną nowelizacją jest dodanie do ustawy o VAT nowych definicji.

Zgodnie z art. 2 ust. 49, 50 oraz 51:

§

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o:

49) opakowaniu wielokrotnego użytku - rozumie się przez to opakowanie, o którym mowa w poz. 3 załącznika nr 1a do ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 1658 i 1852), objęte systemem kaucyjnym w rozumieniu art. 8 pkt 13a tej ustawy;

50) wprowadzającym produkty w opakowaniach na napoje - rozumie się przez to podatnika będącego podmiotem, o którym mowa w art. 8 pkt 21a lub 21b ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, uczestniczącego w systemie kaucyjnym w rozumieniu art. 8 pkt 13a tej ustawy;

51) odpadzie opakowaniowym - rozumie się przez to odpad opakowaniowy w rozumieniu art. 8 pkt 8 ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi powstały z opakowania wielokrotnego użytku i zwracany w ramach systemu kaucyjnego w rozumieniu art. 8 pkt 13a tej ustawy.

Należy zwrócić uwagę, że mimo faktu, iż nowe przepisy o VAT mówią o „opakowaniu wielokrotnego użytku”, nie dotyczy to wszystkich opakowań zwrotnych. Chodzi tu tylko o „butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do półtora litra”.

Podstawa opodatkowania VAT

Regułą jest, że koszty opakowań, którymi są obciążani nabywcy towarów, są elementem podstawy opodatkowania VAT. Oznacza to, że co do zasady wartość opakowań jest włączona do ceny sprzedawanego towaru w ramach jego podstawy opodatkowania, zaś całość jest opodatkowana stawką właściwą dla sprzedawanego towaru (art. 29a ust. 10 ustawy o VAT).

Wartości opakowania nie wlicza się do wspomnianej podstawy w przypadku dostawy towaru w opakowaniu zwrotnym, jeśli sprzedawca pobrał kaucję za opakowanie lub określił ją w umowie o dostawie towaru (art. 29a ust. 11 ustawy o VAT). W razie niezwrócenia opakowania przez nabywcę, podstawa opodatkowania jest podwyższana o jego wartość. 

Należy to zrobić:

• w dniu następującym po dniu, w którym umowa przewidywała zwrot opakowania – jeżeli tego opakowania nie zwrócono w terminie określonym w umowie,
• 60 dnia od dnia wydania opakowania – jeżeli w umowie nie określono terminu zwrotu tego opakowania.

W wyniku nowelizacji w ustawie o VAT odrębnie uregulowano zasady ustalania podstawy opodatkowania w przypadku sprzedaży towarów w opakowaniach wielokrotnego użytku (czyli sprzedaży butelek szklanych o pojemności do 1,5l). Z dodanego art. 29a ust. 11a ustawy o VAT wynika, że nie należy wliczać wartości takich opakowań do podstawy opodatkowania VAT, jeżeli są one objęte systemem kaucyjnym, o którym mowa w ustawie o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (zob. definicja).

Z kolei w dodanym art. 29a ust. 12a ustawy o VAT zapisano, że w przypadku niezwrócenia przez nabywcę opakowania wielokrotnego użytku wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje podwyższa podstawę opodatkowania o wartość tego opakowania. Przez niezwrócenie opakowania wielokrotnego użytku rozumie się również zwrot odpadu opakowaniowego. 

Zmienione zostaną także zasady korekty, w przypadku opakowań na napoje. Korekta ta będzie się odbywała tylko raz w roku. Zasady jej dokonywania reguluje nowo dodany art. 29a ust. 12b ustawy o VAT. Wynika z niego, że wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje będzie określał wysokość zmiany podstawy opodatkowania na ostatni dzień roku przez ustalenie różnicy między liczbą wprowadzonych do obrotu a liczbą zwróconych w danym roku opakowań wielokrotnego użytku. Jeżeli liczba zwróconych w danym roku opakowań wielokrotnego użytku będzie większa od liczby opakowań wielokrotnego użytku wprowadzonych do obrotu w danym roku, wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje uwzględni tę różnicę przy ustaleniu wartości podstawy opodatkowania dla kolejnego roku.

Obowiązek prowadzenia ewidencji

Na wprowadzającego produkty w opakowaniach na napoje został nałożony obowiązek prowadzenia ewidencji w postaci elektronicznej zawierającej dane niezbędne do określenia wysokości zmiany podstawy opodatkowania, w tym:

• o wprowadzonych do obrotu opakowaniach wielokrotnego użytku, z podziałem na rodzaje tych opakowań, o ich liczbie i wartości opakowań, za które pobrano kaucję w danym roku, oraz
• zwróconych opakowaniach wielokrotnego użytku, z podziałem na rodzaje opakowań, o ich liczbie i wartości opakowań, za które zwrócono kaucję w danym roku. 

W ewidencji uwzględnia się również dane o zwróconych odpadach opakowaniowych, z podziałem na rodzaje odpadów opakowaniowych, o ich liczbie i kwotach należności zwróconych z tytułu zwrotu odpadów opakowaniowych w danym roku.

Ponadto podatnik będzie miał obowiązek:

• udostępniania prowadzonej ewidencji drogą elektroniczną na każde żądanie organu podatkowego;
• przechowywania jej przez okres 5 lat od zakończenia roku, w rozliczeniu za który określił wysokość zmiany podstawy opodatkowania wynikającą z różnicy między liczbą wprowadzonych do obrotu a liczbą zwróconych w danym roku opakowań wielokrotnego użytku.

Jakub Kowalski

konsultant podatkowy w kancelarii doradztwa podatkowego

Czytaj także: „Polski system kaucyjny – nowe obowiązki przedsiębiorców w zakresie zbierania odpadów z opakowań” – w bieżącym numerze „Mk” oraz na www.inforlex.pl/ewydania